SGS | Ustawa o efektywności energetycznej

1 października 2016 roku weszła w życie ustawa z dnia 20 maja 2016 roku o efektywności energetycznej. Długo wyczekiwana ustawa została przyjęta przez Sejm RP na posiedzeniu 20 maja 2016 roku, Senat RP na posiedzeniu w dniu 9 czerwca 2016 nie wniósł do niej żadnych poprawek, Prezydent RP podpisał ustawę 13 czerwca.

Ustawa z 20 maja 2016 roku wdraża do polskiego prawa wymagania Dyrektywy 2012/27/UE z dnia 25 października 2012 roku w sprawie efektywności energetycznej.  Zastępuje także w całości obowiązującą dotąd ustawę z dnia 15 kwietnia 2011 w sprawie efektywności energetycznej, która w dniu wejścia w życie nowej ustawy straciła moc prawną. Podstawowe zagadnienia objęte ustawą to:

• zasady opracowywania krajowego planu działań dotyczącego efektywności energetycznej
• zadania jednostek sektora publicznego w zakresie efektywności energetycznej
• zasady realizacji obowiązku uzyskania oszczędności energii
• zasady przeprowadzania audytu energetycznego przedsiębiorstwa.

Dla przedsiębiorców szczególne znaczenie będą miały  przede wszystkim dwa ostatnie zagadnienia. Zasady realizacji obowiązku uzyskania oszczędności energii, dotyczące przede wszystkim wytwórców, dystrybutorów i odbiorców końcowych energii (członków giełdy towarowej) są rozwinięciem i uzupełnieniem obowiązującego dotychczas systemu świadectw efektywności energetycznej („białych certyfikatów”).  Uproszczono nieco sposób ich przyznawania, rozszerzono katalog przedsięwzięć, których realizacja i osiągnięta oszczędność może stanowić podstawę wnioskowania o przyznanie „białego certyfikatu”, ale jednocześnie wprowadzono mechanizm wymuszający wprowadzenie faktycznych działań zmniejszających zużycie energii kosztem możliwości uiszczenia opłaty zastępczej, która po pierwsze staje się droższa (1500 zł za 1 toe od 2017 roku, wzrost o 5% w każdym następnym roku w stosunku do stawki za rok poprzedni), a po drugie ustawowo ograniczono możliwość realizacji wymaganej oszczędności energii poprzez uiszczanie opłaty zastępczej do 10% tego obowiązku w roku 2018.

Zupełną nowością jest jednak (tak jak zapisano to w Dyrektywie 2012/27/UE) konieczność wykonywania audytów energetycznych przedsiębiorstw. Obowiązek ten nałożono na przedsiębiorców z wyjątkiem mikroprzedsiębiorcy oraz małego lub średniego przedsiębiorcy. Przedsiębiorcy mają obowiązek przeprowadzania audytu energetycznego przedsiębiorstwa co 4 lata. Pierwszy audyt należy przeprowadzić w ciągu 12 miesięcy od wejścia w życie ustawy, czyli przed 30 września 2017 roku. Można także przedstawić  Prezesowi URE wyniki audytu energetycznego przedsiębiorstwa przeprowadzonego przed dniem wejścia w życie ustawy, nie wcześniej jednak niż przed dniem 5 grudnia 2012 roku (trzeba to jednak zrobić w ciągu 30 dni od dnia wejścia w życie ustawy – ale za to od tej daty będzie się liczył czteroletni okres na przeprowadzenie kolejnego audytu, bez względu na datę wykonania poprzedniego).

W stosunku do projektu ustawy przyjętego przez Radę Ministrów 16 marca 2016 roku, który był punktem wyjścia dla prac w Sejmie, wprowadzono kilka drobnych, ale bardzo istotnych zmian.  Po pierwsze nieco zmieniła się sama definicja zakresu audytu energetycznego przedsiębiorstwa (art. 37 punkt 2 ustawy). Punkt ten brzmi według ustawy następująco:

Audyt energetyczny przedsiębiorstwa:

• Należy przeprowadzać na podstawie aktualnych, reprezentatywnych, mierzonych i możliwych do zidentyfikowania danych dotyczących zużycia energii oraz, w przypadku energii elektrycznej, zapotrzebowania na moc
• Zawiera szczegółowy przegląd zużycia energii w budynkach lub zespołach budynków, w instalacjach przemysłowych oraz w transporcie, odpowiadających łącznie za co najmniej 90% całkowitego zużycia energii przez to przedsiębiorstwo
• Powinien opierać się, o ile to możliwe, na analizie kosztowej cyklu życia budynku lub zespołu budynków oraz instalacji przemysłowych, a nie na okresie zwrotu nakładów tak, aby uwzględnić oszczędności energii w dłuższym okresie czasu, wartości rezydualne inwestycji długoterminowych oraz stopy dyskonta.

Czyli doprecyzowano tutaj, jak obszerny powinien być przegląd zużycia energii – punkt ten w brzmieniu z projektu ustawy budził wiele wątpliwości, nie było jasne jaką próbkę działalności przedsiębiorstwa wystarczy objąć audytem. Teraz jest to jasne – obejmującą co najmniej 90% całkowitego zużycia energii przez przedsiębiorstwo.

Druga zmiana dotyczy kwestii przedsiębiorców zwolnionych z obowiązku wykonywania audytu energetycznego przedsiębiorstwa. Uszczegółowiono (w artykule 36 punkt 2), że nie musi go robić przedsiębiorca posiadający „system zarządzania energią określony w Polskiej Normie dotyczącej systemów zarządzania energią, wymagań i zaleceń użytkowania”. Czyli jest tutaj konkretne odniesienie do normy PN-EN ISO 50001:2012 “Systemy zarządzania energią – Wymagania i zalecenia użytkowania”, choć nie została ona wskazana bezpośrednio.  Jednak w katalogu dostępnym na stronie Polskiego Komitetu Normalizacyjnego jest to jedyna norma spełniająca wymagania tego zapisu.

Staje się więc zupełnie jasne, że wprowadzenie systemu zarządzania energią wg ISO 50001, o ile w jego ramach zostanie przeprowadzony audyt energetyczny przedsiębiorstwa – co jest zawsze jednym z elementów tego systemu – daje podstawy do zwolnienia z konieczności wykonywania audytu energetycznego przedsiębiorstwa co 4 lata. Drugą przesłanką – tak jak to planowano w projekcie – jest wdrożenie systemu zarządzania środowiskowego i audytu EMAS, jeśli w jego ramach także wykonano audyt energetyczny przedsiębiorstwa.

Z praktycznego punktu widzenia najbardziej optymalne wydaje się wdrożenie systemu zarządzania energią wg ISO 50001. System ten – w zgodnej opinii wszystkich jego użytkowników – już po krótkim okresie funkcjonowania pozwala na bardzo znaczącą poprawę wyniku energetycznego – a co za tym idzie – znaczne zmniejszenie kosztów funkcjonowania przedsiębiorstwa. Jeśli dodatkowo pozwala spełnić wymagania prawne wynikające z ustawy z dnia 20 maja 2016 roku o efektywności energetycznej, to jest to jego kolejna wartość dodana.

Jak wyglądają wymagania normy ISO 50001 oraz jak w praktyce wdrożyć ten system aby spełnić wymagania ustawy o efektywności energetycznej dowiedzą się Państwo podczas szkoleń i seminariów organizowanych cyklicznie przez SGS Polska Sp. z o.o., na które serdecznie zapraszamy.

SGS Polska świadczy także usługi przeprowadzania audytów energetycznych przedsiębiorstwa według wymagań nowej ustawy, audytów efektywności energetycznej niezbędnych do potwierdzania oszczędności energii przy ubieganiu się o „białe certyfikaty” oraz szereg innych usług związanych z zagadnieniami efektywnego pozyskiwania i wykorzystywania energii.

Zapraszamy do kontaktu z nami.